Хальмг келн 1 класс
Багш: Утян И.М.
Кичәлин төр: Тана герт ямаран хорас бәәнә?
Күцл:
1. Күүкдлә ямаран гермүд бәәдгинь давтх.
2. Герин хорасла таньлдүлх, хорас болhна эдллh медүлх.
3. Күүкдин кел өргҗүлх.
4. Бәәсн герән (патьран) цеврәр бәрхд дасх, оньчтаhар, кинәнәр бәрх уха орулх.
Дөңцлмуд: шин үгмүд, зургуд, презентац.
Шин үгмүд: үүдндк хора, гиичин хора, нөөрслң, бичкдүдин хора, ширәлң, заман, бүдлүр.
Кичәлин йовуд
Мендллһн.
1. Фонозарядк . 1 мин.
Һ. Һәрә,hар! Һаза hалун hалд hәрәдҗәнә.
Җ Җааҗа җаалыг җаҗлҗана, Җииҗә җирмәхәг җаҗлҗана.
ң Аңһа аңһасн аң аңнад миңһн мөңгң шиңгәҗ.
Ө. ϴлзә, өргә өдмг өрг.
Ә-әә, Ө-өө, Υ-үү. (Сән-сәәхн, хөн-хөөн, үкр-үүлн)
2. Дассан давтлhн.
1. - Ода күүкд, мадн дассан давтхм.
- Долан хонгин өдр ямаран? (Басң өдр)
- Ямаран өдр эндр? (Киитн, цаста, салькта, нарн уга)
- Чи ямаран бәәнәч?
- Чини нерн кемб?
- Чи кедүтәвч?
- Чини өрк бүл ик? (Уга ик биш, баһ, ик)
- Чини өрк- бүл ямаран? (Мини өрк бүл ик)
- Кедү күн бәәнү? (Дөрвн күн бәәнә)
- Чини өрк бүлд кен бәәнә? (Эцк, эк, ах,эгч, дү көвүн, дү күүкн)
- Чи ямаран герт бәәнәч? (Би давхр герт бәәнәв.)
- Чи ямаран герт бәәнәч? (Би чолун герт бәәнәв.)
- Тана өрк-бүл ямаран герт бәәнә? (Мана өрк-бүл чолун, нег давхр герт бәәнә.)
2. Урдк кичәлд мадн ямаран төр даславидн? (Тана гер ямаран?) 1 слайд
Чик күүкд, мадн ямаран гермүд бәәхнь даславидн. Ода, күүкд давтхмн. Ямаран гермүд бәәнә? (чолун, модн, өндр, ишкә, нег давхр, хойр давхр…)
Самбрт зургуд өлгәтә болн үгмүд бичәтә. Тадн эн үгмүдиг зургудла ирлцүлтн. 2 слайд
Маштг гер. Чолун гер. Өндр гер. Ишкә гер. Модн гер.
Нег давхр. Хойр давхр. Тавн давхр.
3. - Ода күүкд мадн «Дольган» гидг наад наадхмн. Нег негнәс чини гер ямаран? гиһәд суртн. - Альмина, чини гер ямаран? ( Мини гер чолун, нег давхрта. Мини гер өндр. Мини гер маштг.)
4. Ода герин даалһвран шүүхмн. Гертән таднКүүндврдасх зөвтә биләт. Нә ода зург олзлад, күүндвр келҗ өгтн.
1.
2.
3.
4.
5. Физминутк.
Һаран деегшән һәрәднәв, Һаран ардагшан суунав, Һаран өмнәгшән боснав, Һаран дорагшан зогснав, Толһаһарн гекәд, гекәд, Ээмәрн холькад, холькад, Альхарн ташад, ташад, Көләрн тавшад, тавшад, Эргәд, эргәд, биилнәв! | Шар харһа домбриг Шавдн бәәҗ цокита, Шар, улан көвүд-күүкд Шаһаһарн мөлҗитә! Хәрслә, хәрслә! Хатхн ишк, хатхн ишк, Хаһрхаһнь олҗ ишк, Цумлн ишк, цумлн ишк, Цумрхаһнь олҗ ишк. Хәдрис, авад од! |
6. Шин төр.
- Күн болhн өрк-бүләрн эврә гертә болна. Герт тадн өрк-бүлтәһән бәәнәт. Герт ээҗ-аав, эк-эцк болн ахнр-дүүнр бәәнә. Гер юунас тогтна?(Хораһас)
Чик, күүкд, гер хораһас тогтна. Яһҗ санҗанат эндр бидн юуна тускар күүндхм. Чик. Мана кичәлин төр «Тана герт ямаран хорас бәәнә?»
Тана герт ямаран хорас бәәдгнь дасхмн. Би таднд зургуд үзүлнәв тадн соңстн нанта хамдан герин хорасин нерд давтн.
Υүдндк хора, 4 слайд
гиичин хора, 5 слайд
нөөрслң, 6 слайд
бичкдүдин хора, 7 слайд
заман, 8 слайд
ширәлң, 9 слайд
бүдлүр.10 слайд
7. Самбрт шин үгмүд бичәтә умштн
Цуһар хамдан давчктн.
Υүдндк хора, гиичин хора, нөөрслң, бичкдүдин хора,ширәлң, заман, бүдлүр. 11 слайд
8. Ирлцүллһн .
Ода көдлмшин девтрән дөчн нәәмдгч халхд сәктн, һартан харнда авад, 1 –гч даалһвран күцәтн. Энд зургуд зурата болн үгмүд бичәтә бәәнә. Эн үгмүд зургудла ирлцүлтн. 12 слайд
9. Снежный ком. 13 слайд
Ода, күүкд самбрт һарад, һартан зургудан авад, хорасин нерд келтн.
Эрдем, Давид, Альмина П., Алдар, Миша, Алтан, Альмина.
10. Аудиобичгдлһн соңсллһн. 14 слайд
Ода иим даалһвран күцәхмн: аудиобичгдлһн соңһсад, самбрт бичсн зәнгс умшад, чик аль буру гиҗ келхт, чиклхт.
а)Υлмҗин гер дөрвн хората. Чикий? Уга. Буру. Юңгад? Кен чиклх?Юңгад гихлә Υлмҗин гер зурһан хората.
ә) Υлмҗин герт һурвн нөөрслң бәәнә. Υлмҗин герт дөрвн нөөрслң бәәнә.
б) Υлмҗин герт бичкн ширәлң бәәнә. Υлмҗин герт ик ширәлң бәәнә.
в) Υлмҗин дү көвүн гиичин хорад наачана? Уга, буру. Υлмҗин дү көвүн бичкдүдин хорад наачана.
11.Наадн: би таднд Υгмүд келҗ өгнәв, тадн үзүлтн.
Υүдндк хора – хувц тәәлнәв,
гиичин хора – амрнав, телевизор хәләнәв,
нөөрслң - унтнав,
бичкдүдин хора - нааднав,
ширәлң – хот иднәв,
заман – ааһ-сав уһанав,
бүдлүр – нүр-һаран уһанав.
12. Самбрт хорасин нерд керчмр цааснд бичсн өлгәтә. Эн үгмүдиг Гер болн Хора гидг нертә хойр багт хуватн. 15 слайд
Гер | Хора |
Модн гер | Гиичин хора |
Ишкә гер | Нөөрслң |
Чолун гер | Υүдндк хора |
Хойр давхр гер | Ширәлң |
13.Зәңгс тогталhн.Υгмүд чик даранднь тәвтн.16 слайд
Нерн, Өлзәт, мини
Бәәнәв, герт, чолун,би
Бәәнә, мана, дөрвн, герт, хора
14. Кичәлин ашнь hарhлhн. Тодллhн. 17 слайд
Не, күүкд эндр бидн ю дасувидн? Хорас дасувидн. Ямаран хорас медүт?
Герт ямаран хорас бәәнә?Ода давтад авчкхмн.
15. Герин даалһвр. Гертән тадн хорасин нерд дастн. (50 х. 1-гч д. дасх)
16. Рефлексия.
Эн ямаран хорас? Бичкдүдин болн гиичин хора.
Бичкдүдин хорад тадн наадһасар нааднат.
Гиичин хорад тадн тогтун болад, телевизор хәләнәт, амрчанат.
Эндрк кичәлд таднд соньн болсн болхла, тадн сәәнәр көдлсн болхла иим олн-зүсн сәәхн долдаһар бичкдүдин хораһин зургудын өөр кеерүлтн.
Эндрк кичәлд күнд болсн болхла, тадн муурсн болхла гиичин хораһин зургудын өөр иим дегтрмүд авад тәвтн.
