Родительское собрание на тему: О5ону дьиэ кэргэннэ иитии (Как воспитать ребенка в семье)
Выполнила: Попова Туйаара Ариановна – воспитатель МБДОУ «Д/с «Ньургусун»
Саха республикатын маннайгы президена М.Е Николаев: «Оскотун дьиэ кэргэн о5олоругар кыьанан уорэхтээх, улэьит дьон буола улааталларын ситистэ5инэ, ол аата дьиэ кэргэн, аймах- билэ дьон буттууннэрэ инники кэскиллэрэ эрэллээх буолар»- диэн этэн турардаах.
Дьиэ-кэргэн педагогикатыгар академик К.С Чиряев, доктор Б.Н Попов уо.д.а араас коруннээх чинчийэр улэлэри ыыппыттара. Онно кинилэр киллэрэн тураллар- улахан оруолу дьиэ кэргэннэ иитиигэ кырдьа5ас колуонэ муударай ойун, сатабылын,угэстэрин, кэс тылларын туьаныыны.
О5ону дьиэ кэргэннэ иитии тун былыргыттан кэлбит утуо угэс,дь.кэргэн эйгэтэ наьаа улахан оруоллаах. Эбээ, эьээ оскуолата ураты суолталаах, дирин ойдобуллээх. О5ону иитиигэ кырдьа5ас колуонэ муударай оцун, сатабылын, угэстэрин кэс тылларын олоххо туьаныы утуону эрэ а5аларын тороппуттэр умнуо суохтаахпыт.
Аан дойду бары омуктарын биир ситимниир- итэ5эл, сиэр-туом буолар. Саха омук былыр-былыргыттан кэргэнниилэр бэйэ-бэйэ5э бэриниилээх буолууларын оро туппут омук буолар. Норуот итэ5элинэн тыыннаах диэн мээнэ5э этиллибэт. Онон дьиэ5э-уокка, айыл5а5а, дьону кытта сыьыанна сиэри-туому тутуьууну инэрэр дьнунан буолаллар тороппуттэр.
Киьини суон сура5ырдааччы, албан ааттааччы – улэ. Саамай дьоьуннаах иитии ньымата-улэ. Бу дьалхааннаах кэмнэ ким о5отун улэ5э эрдэттэн сыьыарбыт, уорэппит, такайбыт, уьуйбут- ол олоххо бигэтик уктэнэр уйэтэ ууннэ. Кууьулээн туран, мо5он –этэн, кыа5ын-кууьун аахсыбакка, модьуйан улэлэтии, о5о улэттэн куота сатыыр киьи буола улаатарыгар тириэрдиэн соп. Онон тороппуттэргэ былыр –былыргыттан кэлбит муудараьы туьанан улэ5э уорэтии барыахтаах. Оннук биир ньыманан буолар-кордоронулэлэтии.Манна саамай улахан оруолу а5аылар. А5а анаан- минээн уорэппэтэр да5аны бэйэтин батыьыннара сылдьан улэлэтэрэ, бултуура, сынньнара о5о5о элбэ5и биэрэр.
Биьиги обугэлэрбит кыыьы, дьахтары наьаа харыстыыллара. Хара санаалаах халты кордун диэн халыннык таныннараллара, харысхал бэлиэлэринэн араначчылыыллара. Ийэ киьи кыыс о5ото дьиэ кэргэни иэримэ иччилиир, кэрэни тэрийээччи быьыытынан иитэр, ол иьин кыыс о5о ырааьа, сатабыллаах хаьаайка буолара, ийэ киьиттэн тутулуктаах.
Кэргэннии дьон бэйэ-бэйэлэригэр истин сыьыаннаах, ойдоьор, ойоьор буоллахтарына - ол удьуор дьолун тордо. Ити барыта дьиэ кэргэн иьигэр иитиллэр.
О5о 10 сааьыгар оттомурар, орто суьуоххэ – тобулар, 16-17 сааьыгар - ойун санаатын тутар. Онон о5олорбутун ааспыт оло5у салгыыр, билинни оло5у тутар, кэлэр оло5у тустуур уьун, киэн санаалаах киьи гына иитиэхтээхпит.
Тумук. Дьиэ кэргэннэ иитиигэ академик Г.Волков «норуот педагогикатын биир уратыта- улахан киьи о5ону кытта элбэхтик алтыьара буолар (длительное и богатое общение старших с молодыми)»
Норуот үтүө үгэстэригэр тирэђирэн эбэм ииппит ньымалара.
Ханнык ба5арар омук бэйэтин төрүт культуратыгар тирэ5ирэн омук быһыытынан сайдар. Биһиги сахалар олус киэң историялаах, туспа итэ5эллээх, үгэстэрдээх, сиэрдээх-майгылаах кырдьа5ас, муудараай норуот буолабыт. Төрөөбүт норуотун культуратын, үгэстэрин билбэт киһи майгыта-сигилитэ түктэри тугу да аанньа ахтыбат, дьон-сэргэ сүөргүлүүр, киэр хайыһар киһитэ буолар.
Саха о5отун иитэр сүрүн тосхоло сэмэй майгылаах, үүнэ-тэһиинэ суох бас-баттах майгыттан туттунар, сиэрэ суох быһыыттан тардынар киһилии киһини иитэн таһаарыы буолар.
Өбүгэлэрбит үтүө үгэстэрин сөргүтэн, норуоттарын таптыыр, киэн туттар, туһэн биэрбэт, куһа5антан киэр турар дьону иитэр сорук туруорунуохтаахпыт.
Норуоттарын мындыр өйүн, муударай үгэстэрин илдьэ сылдьар, ыччаттарыгар тиэрдэн иһэр дьоннорунан эбэлэр уонна эһэлэр буолаллар.
Аныгыскыга корсуоххэ диэри тереппуттэр!
