Муниципальное казенное общеобразовательное учреждение
«Сарпинская средняя общеобразовательная школа»
ЭССЕ на тему «ЦаҺан Сар»
Боктаев Элвг Манджиевич – 5 класс
Руководитель – Дорджиева Татьяна Герасимовна
Хальмг улсин байрта – ЦаҺан Сариг мана ѳрк – бүлд, селәнд, яҺҗ темдглдгин тускар би бичнәв. Би Сарпа селәнд бәәнәв. Хошуд әңгә, чонахн арвна, келмрч Боктан Шанян җич –Боктан Элвг.
ЦаҺан сар – хаврин байр. Үвләс ѳрк – бүләрн, маларн менд – амулң Һарсна темдг. Цасн хәәләд, усн гүүҺәд, нарта ѳдрмүд болна. Ичәндән бәәсн зурмн Һарад ишкрнә: «Хавр ирв!»
Эн ѳдрт цуҺар эртәснь белднә. Эцкм хошт кѳдлнә, хѳ алад, толҺа – шииринь хуухлад, дееҗин махан белднә. Ээҗ, эк хойр асхар олн – зүсн боорцг кенә. Целвг, җола, кит, хуцин толҺа, тоҺш, хорха боорцг. Дееҗд халун,тоста,затьта цә,амтта боорцг,тарҺн мах,шикр-балта тәвнә.Бурхндан цуҺар мѳргнә.Эн тәвсн хотан Һурв хонулад, мадн ѳрк – бүләрн эдлнәвидн. Күүнә күүнд ѳгдмн биш.
ЦаҺан ѳдр мана селәнә залус барун Һариннь тохаҺан бәрәд, нег – негнтәҺән мендлҗ, «Үвләс сән менд Һарвта?» - гиҗ сурна. Ке, сәәхн, шин хувцан ѳмсәд, цуҺар элгн – садан эргәд,ѳѳр бәәсн улстан гиичд одцхана. ЦаҺан, улан мѳңг, шикр – балта маднд цуҺар белг ѳгнә. Эн ѳдр хот – хол элвг болна. ЦаҺан сардан байрлад,кѳгшн ээҗнр,аавнр йѳрәл тәвнә:
Теңгрин аюл уга, дән-даҗг уга,
Эрүл-менд,ни-негн,олн-әмтн
Сән бәәтхә!
Энд – тенд домбр – гарма татна, селәнә баҺчуд, кѳгшдүд дуулна, биилнә.
ЦаҺан Сар – хамгин сәәхн байр. Хавр – мини дурта җилин цаг. Теегт олн – зүсн ноҺан урҺна. Тег цоохр кевс болҗ медгднә. Һаза дулан, шовуд дуулна, шар нарн мандлна. Байрта,кишгтә цаг ирнә.
