Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение
«Детский сад №1 «Мичийээнэ» с. Кысыл-Сыр
муниципального образования «Намский улус» Республики Саха (Якутия)”
Заверяю:
старший воспитатель МБДОУ «Детский сад №1
«Мичийээнэ» с. Кысыл- Сыр
_________________ Гоголева М.П.
от « »___________________ 2023г
Оҕо ойуулуур-дьүһүннүүр сатабылын сайыннарыы. Уруһуй.
«Гжель иһитин ойуулааһын».
Бэлэмнэнии бөлөх оҕолоругар уруһуй дьарыга
2023с.
Сыала: нуучча норуотун ойуулуур-дьүһүннүүр айымньыларын көрүҥнэрин кытта билиһиннэрии.
Соруктара:
Үөрэтэр:
• Гжель ойуутун-оһуорун, кини устуоруйатын кытта билиһиннэрии.
• Оҕолор гжель ойуутун бэлиэ уратыларын: Точкалар, көнө сурааһыннар, таммах, кытыы ойуулар, эриллэҕэстэр, долгун сурааһыннар, өҕүллэҕэс (дуга), сибэккилэри, сэбирдэхтэри, көтөрү, кыыллары арааран көрөргө үөрэтии.
• Гжель ойуутун уруһуйдуурга оҕо өйүгэр айар дьоҕурун, бэйэ оҥорор буолуутун көҕүтүү.
Сайыннарар:
• Өҥү билэр, таба туттар, оһуор композициятын сүрүн чааһын арааран сөпкө оҥорор сатабылын сайыннарыы.
Иитэр:
•Оҕолору гжель ойуутун-оһуорун, уратыты өҥүн-дьүһүнүн кэрэхсииргэ иитии.
•Гжель уран маастардарын сатабылларыгар, үлэлэригэр сэҥээриини, ытыктабылы иитии.
Үөрэх уобаластара: оҕо уопсастыбаҕа сылдьарын – бодоруһарын сайыннарыы, билэр – көрөр дьоҕурун сайыннарыы, тылын – өһүн сайыннарыы, кэрэни өйдүүр дьоҕурун сайыннарыы, этин – сиинин сайыннарыы
Тыл саппааһыгар үлэ: гжель,эриллэҕэстэр, өҕүллэҕэс.
Эрдэ ыытыллыбыт үлэ: туойунан ас кырбыыр дуосканы мэһийии, маҥан гуаһынан кырааскалааһын.
Туттуллубут тэрил: Туттуллар материаллар уонна тэриллэр: гжель маастардарын оҥоһуктара, презентация «Гжель иһиттэрэ, оонньуурдар», «Гжель ойуутун оһуордара», ойуулуурга ананан ойууламмыт ас кырбыыр дуоскалар, гуашь кырааска, киистэлэр, уулаах ыстакааннар, салфеткалар, ырыаны иһитиннэрэргэ тэрил.
Түҥэтиллэр тэрил: оҕолор эрдэ мэһийбит – кырааскалаабыт ас кырбыыр дуоскалар, гуашь кырааска, киистэлэр, уулаах ыстакааннар, салфеткалар, ырыаны иһитиннэрэргэ тэрил.
Ньымалар: сэһэргэһии, кѳрдѳрүү, быhаарыы
Туттуллубут литература: Учебно – методический комплект к программе «ОТ РОЖДЕНИЯ ДО ШКОЛЫ». Комарова Т.С. «Изобразительная деятельность в детском саду». Подготовительная группа.
З.А. Ефанова «Комплексные занятия по программе «От рождения до школы» под редакцией Н.Е. Вераксы, Т.С. Комаровой, М.А. Васильевой» (подготовительная группа), Волгоград: Учитель, 2015. – 303с. ISBN978-5-7057-4153-3
Интернет ресурсы
№ | Дьарык этаптара | Дьарык хаамыыта | Туттуллар ньымалар | Былааннаммыт түмүк | ||
Иитээччи хамсаныыта | Оҕолор хамсаныылара | Бириэмэтэ | ||||
1. | Киирии чааһа | – Оҕолор, бүгүн биhиги дьарыкпытыгар, ЕМ, МП, уһуйааммыт иитээччилэрэ уонна ийэлэргит эһигини көрө – истэ кэллилэр. – Ыалдьыттарбытыгар туох диэбиитий? – Бэйэ – бэйэбитигэр эмиэ мичээрбитин бэлэхтэһиэххэ уонна дьарыкпытын саҕалыахха! Хоһоону истиҥ, баһаалыста: Биһиги Россиябыт – Тапталлаах дойдубут, Курууһуба таҥаска Хатыҥнара сууламмыт. Халлаан күөх халлааннаах Күөх күөллэр, өрүстэр, Халлаан күөх сибэккилэр Россияҕа элбэхтэр. – Ханнык дойдуга олоробутуй, оҕолор? – Оҕолор, ханнык өҥү туһунан өйдөөн иһиттигит? – Оҕолор, биһиги дойдубут уус-уран оҥоһуктары оҥорор маастардарынан аатырар. Былыр-былыргыттан нуучча норуота дойдутугар тапталын, кэрэтин бэлиэтээн, бэйэтин оҥоһуктарыгар ойуулуулара. | Оҕолор бөлөххө киирэллэр. Ыалдьыттары кытта дорооболоһоллор. Бэйэ – бэйэлэригэр мичээрдэһэллэр. Хоһоону болҕойон истэллэр. Оҕолор эппиэттэрэ: Россияҕа. Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор болҕойон истэллэр. | 2 мүн. | Хоһоон ааҕыы Сэһэргэһии | Оҕолор этитиитэ суох ыалдьыттары кытта дорооболоһор буолаллар. Хоһоону истэн, Россия олоробут диэн билэллэр. |
2. | Сүрүн чааһа. Гжель устуоруйатын кытта билиһиннэрии | – Билигин мин эһигини быыстапкаҕа ыҥырабын. – Көрүҥ эрэ, оҕолор, хайдах курдук эгэлгэ араас иһиттэр бааллар эбитий! Бу оҥоһуктары барыларын: «Гжель» диэн ааттыыллар. – Болҕойон истиҥ эрэ оҕолор, былыыр – былыр Москва куораттан чугас, тыа быыһыгар Гжель диэн дэриэбинэ баар эбит.Гжель дэриэбинэҕэ үтүө санаалаах үлэһит дьон олорбут. Урут-уруккаттан кинилэр үрүҥ туойунан иһиттэри оҥороллоро үһү. Ол оҥоһуктары оһохторго олордон үрдүк температураҕа «уматаллар» эбит. Дьэ арай биирдэ олохтоохтор түмсэннэр хайдах гынан оҥоһуктарын тупсаран, дьону үөрдэллэрин, толкуйдаабыттар. Толкуйдаан – толкуйдаан баран, күн сирэ көрбөтөх кэрэ – мааны иһитин оҥорорго санаммыттар.Маастардар тугу сатыылларын көрдөрөн барбыттар. Биир маастар туойтан чаанньыгы тумсугар бөтүүк төбөтө, хаппаҕыгар куурусса олорор гына оҥорбут. Иккис маастар оҥоһугу дьиибэргии көрбүт, атыны оҥорорго санаммыт. Таһырдьа оҕус сылдьарын көрбүт, оҕоһу оҥорбут. Үһүс киһи маастардар үлэлэрин көрөн, бэйэтэ өссө ордугу оҥорорго санаммыт. Саахар иһитин остуоруйа балыгын курдук оҥорбут. Маастардар хайдах гынан бу кэрэ иһиттэри киэргэтэбит диэн салгыы толкуйдаабыттар. Дьиэлээн иһэн тулалыыр айылҕаларын көрбүттэр. Барыта остуоруйа дойдутун курдук көҕөрөн көстөр эбит: үрдүк күөх халлааҥҥа үрүҥ былыттар усталлар, ыраах тыа көҕөрөн көстөр, күөллэр, өрүстэр көҕөрөллөр эбит. Бу кэрэ көстүүнү үрүҥ туой иһиттэргэ көһөрөргө быһаарыммыттар. Сибэккилэр, дьоннор, көтөрдөр, от – мас. Дьон маннык кэрэ – мааны иһити сөбүлээбиттэр, эйэҕэстик «Нарын күөх дьикти – остуоруйа оһуора гжель» диэн ааттаабыттар. Маастардар оҥоһуктарын бырааһынньыктарга да анаан, күннээҕи олоххо да туттарга оҥороллор эбит. – Гжель туһунан кэпсээбиппиттэн тугу өйдөөн хааллыгыт, оҕолор? – Гжель маастардара оҥоһуктарын туохтан оҥороллор эбитий? – Оҕолор, бу оҥоһуктартан ордук тугу сөбүлээтигит дуо? – Тугун сөбүлээтигит? – Гжель диэн хатылааҥ эрэ оҕолор. | Оҕолор быыстапканы гжель оҥоһуктары көрөллөр, гжель остуоруйатын болҕойон истэллэр. Оҕолор эппиэттэрэ. Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор хатылыыллар | 5 мүн | Оҕолору кытта сэһэргэһии | Гжель оҥоһуктар туохтар оҥоһулларын билэр буолаллар. Гжель диэн чуолкайдык саҥараллар. |
3. | Хамсаныылаах оонньуу «Өҥнөөх кырааскалар» | – Оҕолор, кыратык оонньон ылабыт дуо? Ханнык оонньууну оонньуурбутун сөбүлүүр этибитий? – Сөп, кырааскалар. Ким атыылааччы буоларый? Оҕолорго өҥнөрүн кулгаахтарыгар этэбин | Оҕолор эппиэттэрэ: Краски (кырааскалар). | 2 мүн. | Оонньуу быраабылатын быһаараанан хатылааһын | Оҕолор оонньуу быраабылатын тутуһан оонньууллар |
4. | Гжель ойуутун-оһуорун билиһиннэрии, көрдөрүү | – Гжель маастардара оҥоһуктарын ойуулуурын уратыта диэн, халлаан күөх сырдыгын уонна хараҥатын эрэ тутталлар эбит. – Оҕолор, көрүөҕүҥ эрэ, хайдах элемен бааллар эбитий. Точкалар, көнө сурааһыннар, таммах, кытыы ойуулар, эриллэҕэстэр, долгун сурааһыннар, өҕүллэҕэс (дуга). – Оҕолор, эриллэҕэстэр диэн тылы хайдах өйдөөтүгүт? Көрдөрүҥ эрэ. Хатылыахха – эриллэҕэс. – Онтон –өҕүллэҕэсдиэн тылы хайдах өйдөөтүгүт? Көрдөрүҥ эрэ. Хатылыахха – өҕүллэҕэс. – Худуоһунньук илиитэ кырааскалаах киистэтин араастаан баттыыр – арыыйда күүскэ, арыыйда мөлтөхтүк, оччоҕо оһуор халлаан күөх хараҥатыттан сырдыгар уларыйар. Дуоскаҕа ойуулаан көрдөрөбүн. – Гжель маастардара оҥоһуктарыгар ханнык өҥү тутталлар эбитий? – Хайдах элменнар бааллар диэтибитий? | Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор хатылыыллар Оҕолор хатылыыллар Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор эппиэттэрэ: | 3 мүн | Көрдөрүү, сэһэргэһии | Эриллэҕэстэр, өҕүллэҕэс диэн тыл суолтатын билэллэр. Гжель маастардара оҥоһуктарын халлаан күөх өҥнүнэн ойуулуулларын билэллэр. Гжель элеменнарые билэр буолаллар. |
5. | Тарбахтары эрчийии «Көмөлөһөөччүлэр» | Биир, икки, үс, түөрт. Биир, икки, үс, түөрт. Иһити барытын сууйдубут Чаанньыгы, чааскыны, биилкэни, ньуоскуну уонна улахан хомусоһу. Иһити барытын сууйдубут Ол эрэн чааскыны алдьаттыбыт Хомуос эмиэ оҕунна Чаанньык мунна тоһунна Ньуоскуну биилкэни муостаҕа түһэрдибит. Ити курдук ийэбитигэр көмөлөһө сатаатабыт. | (Сутуруктарын бэйэ-бэйэтигэр охсоллор, ытыстарын таһыналлар) (Уҥа ытыстарынан хаҥас ытыстарын халытан сотоллор) (Эрбэхтэриттэн саҕалаан тарбахтарын биир биир баттаан иһэллэр) (Уҥа ытыстарынан хаҥас ытыстарын халытан сотоллор (Эрбэхтэриттэн саҕалаан тарбахтарын биир биир баттаан иһэллэр (Сутуруктарын бэйэ-бэйэтигэр охсоллор, ытыстарын таһыналлар) | 1 мүн. | Эрчиллиини үтүгүннэрии, тарбахтарынан көрдөрүү. | Оҕолор тарбах эрчиллиитин бэйэлэрэ өйтөн саҥара – саҥара оҥорор буолаллар. |
6. | Уруһуй | – Дьэ эрэ, оҕолоор. Бүгүн эһиги бары маастардар буолабыт уонна эрдэ бэлэмнээбит ас кырбыыр дуоскаларбытын гжель оһуордарынан ойуулуохпут. – Көрүҥ эрэ, хайдах өҥнөөх кырааскалары бэлэмнээбиппиний? – Ханнык кырааскабыт тиийбэтий? – Халлан күөх сырдыга тиийбэт. – Халлаан күөх сырдык өҥүн хайдах таһаарабытый? – Саамай сөп, маҥан өҥү кытта халлаан күөх хараҥатын холбоон буккуйабыт. Маҥан өҥ элбэх буолуохтаах, оччоҕо биирдэ халлаан күөх сырдыга тахсыаҕа. – Ортотуттан саҕалаан сибэкки уруһуйдуохпут. Ыарырҕатар оҕолрго көмөлөһөбүн. – Оҕолоор, дуоскабыт кытыытын бэйэҕит ханнык оһуору сөбүлүү көрбүт сурааһынынан ойуулааҥ. | Оҕолор остуолга миэсэлэригэр олороллор. Оҕолор эппиэттэрэ Оҕолор эппиэттэрэ Оҕолор эппиэттэрэ Оҕолор дуоскаларын ойуулууллар. | 15 мүн | Көрдөрүү, сэһэргэһии | Оҕолор гжель элеиеннарын ойуулуур буолаллар |
7. | Түмүктүүр чаас | – Оҕолор, гжель маастардарын үлэлэрэ кыһыны тоҕо санатара буолуой? – Бүгүҥҥү дьарыктан саамай тугу өйдөөн хааллыгыт? – Тугу сөбүлээтигит? – Тугу ыарырхаттыгыт? – Оҕолор, бэйэҕит үлэлэргитит туох дии саныыгытый? – Ойууларгытыгар өссө ханнык элеменнары ойулуххутуй этэй? | Оҕолор дьарыктан тугу өйдөөбүттэрин, сөбүлээбиттэрин, ыарырҕаппыттыран кэпсииллэр. | 3 мүн | Дьаракка хайдах үлэлээбиттэр толору кэпсииллэр |
