Муниципальное бюджетное дошкольное образовательное учреждение
«Детский сад №1 «Мичийээнэ» с. Кысыл-Сыр
муниципального образования «Намский улус» Республики Саха (Якутия)”
Тиэмэтэ: «Кыһын кэлиитэ» (хайысхаҕа үлэ) бэлэмнэнии бөлөх оҕолоругар ахсаан дьарыгын кэнспиэгэ
Сыала: хайысханы араарар дьоҕурдарын, ахсааҥҥа билиилэрин, үөрүйэхтэрин, сатабылларын чиҥэтии.
Соруктара:
Үөрэтэр:
геометрическэй быһыылары, хайысханы араарар дьоҕурдарын салгыы эрчийии;
килиэтка тэтэрээт илииһигэр хайысханы быһаарары салгыы үөрэтии;
1-тэн 8-ка дылы ахсааны, чыыһыла састаабын хатылааһын.
Сайыннарар:
оҕо толкуйдуур дьоҕурун, болҕомтун, тобуллагас өйүн сайыннарыы;
ахсааны өйгө ааҕар дьоҕуру сайыннарыы;
өйдүүр, кэпсэтэр, бэйэтин санаатын сөпкө этинэр үөрүйэхтэрин сайыннарыы.
Иитэр:
оҕо бэйэтэ оҥорор буоларыгар, үөрэх соруктарын өйдөөн бэйэтинэн толоро сатыырыгар иитии;
ахсааҥҥа интириэһи үөскэтии, бииргэ үлэлииртэн, сорудахтары ситиһиилээхтик толорон үөрэригэр иитии;
кыһыҥҥы дьыл кэмин көстүүтүн чиҥэтии.
Методическай ньымалар:
Оонньооһун (оонньуу, соһуччу үөрүүлээх түгэннэр).
Көрдөрүү (презентация).
Тылынан (санатыы, ыйытыы, оҕолор туһунан хоруйдара, сэһэргэһии, хамсаныылаах тохтобул, хайҕабыл, биһирээһин).
Практическай (сорудахтары толоруу).
Хайҕааһын, дьайымалы ырытыы (анализ).
Үөрэх уобаластара: оҕо уопсастыбаҕа сылдьарын – бодоруһарын сайыннарыы, билэр – көрөр дьоҕурун сайыннарыы, тылын – өһүн сайыннарыы, кэрэни өйдүүр дьоҕурун сайыннарыы, этин – сиинин сайыннарыы.
Тыл саппааһыгар үлэ: пульт
Эрдэ ыытыллыбыт үлэ:
ахсаан дьайымала, дидактическай оонньууларга атрибуттары оҥоруу, ахсааҥҥа сыһыаннаах дидактическай оонньуулар, логическай уонна математических задачалары суоттааһын.
Туттуллубут тэрил: ноутбук, экран, презентация, араас өҥнөөх геометрическай быһыылар, сыыппаралар, килиэткэ тэтэрээт, пазл.
Түнэтиллэр тэрил:сорудахтаах карточкалар, А4 илиис, хас биирдии оҕоҕо геометрическэй бвһыылар, боростуой, күөх харандаастар, клетка тэтэрээт.
Ньымалар: сэһэргэһии, кѳрдѳрүү, быhаарыы.
Туттуллубут литература:
З.А. Ефанова «Комплексные занятия по программе «От рождения до школы» под редакцией Н.Е. Вераксы, Т.С. Комаровой, М.А. Васильевой» (подготовительная группа), Волгоград : Учитель, 2015. – 303с.
Интернет ситимэ.
№ | Дьарык этаптара | Дьарык хамыыта | ||
Дьарык хаамыыта | Оҕолор хамсаныылара | Иитээччи хамсаныыта | ||
1. | Киирии | – Үтүө күнүнэн оҕолоор! – Бүгүн биһиэхэ ыалдьыттар кэлбиттэр, ыалдьыттарбытыгкр туох диибитий? | – Үтүө күнүнэн! Ыалдьыттары кытта дорооболоһоллор. | Дорооболоһобун. |
2. | Оҕо билиэн- көрүөн баҕарар баҕатын көҕүлээһин (мотивация) | – Оҕолоор билигин дьыл ханнык кэмэй? –Кыһын кэлбитин хантан билэбитий, оҕолоор? – Истиҥ эрэ, туох иһиллэрий? – Оҕолоор, көрүҥ эрэ, хаар киһи биһиэхэ сурук аҕалбыт. Бу суругу биһиэхэ, ким суруйан ыыппытын, билиэххитин баҕараҕыт, ааҕабын дуо? – Болҕойон истиҥ: «Үтүө күнүнэн оҕолор! Мин эһиэхэ айаннаан иһэбин, мин түргэнник кэлиэхпин баҕарар буоллаххытына, мин сорудахтарбын барытын сөпкө толоруохтааххыт. Тымныы Моруос оҕонньор». – Оҕолор,ким суруйбутуй суругу? Тымныы Моруос оҕонньор түргэнник кэлиэн баҕараҕыт дуо? | Оҕолор эппиэттэрэ: Оҕолор эппиэттэрэ: Чуумпуран истэллэр. Слайданы көрөллөр Оҕолор эппиэттэрэ: Слайданы көрөллөр, иитээччини истэллэр. Оҕолор эппиэттэрэ: | Хаар хачыгырыыра иһиллэр. Слайдаҕа суруктаах хаар киһи көстөр. Бастаан сурук таһын ааҕабын, кэнбиэртэн ылан суругу ааҕабын. |
3. | Сүрүн чааһа | –Дьарыкпытын саҕалыахпыт иннигэр, бастаан быраабылалары хатылыаххайыҥ эрэ. Мин саҕалыам, оттон эһиги салҕаан биэриэхтээххит. • Остуолга олор...(көнөтүк). • Эппиэттиргэ айдаарыма, илиигин эрэ . . . (өрө уун, көтөх). – Сөп, көнөтүк олоробут, атахтарбытын холбуу тутабыт, сиспитин көннөрөбүт. – Чэ, оҕолоор, 1 сорудаҕы толоруоххайыҥ. 1 сорудахпыт «Графический диктант (хайысхаҕа илиискэ үлэ)». – Эһиги иннигитигэр геометрическай быһыылар сыталлар. Ханнык быһыылар сыталларын хатылыаҕыҥ эрэ (төгүрүк, түөрт муннук, үус муннук, көнө муннук, ньолбуһах). – Болҕойон истиҥ, уонна илиискэ быһыылары сөпкө ууруохтааххыт. • илиис ортотугар саһархай төгүрүгү уураҕыт; • төгүрүк уҥаөттүгэр от күөх түөрт муннугу уураҕыт; • төгүрүк хаҥасөттүгэр кыһылүс муннугу уураҕыт; • төгүрүкүрдүгэр халлаан күөх көнө муннугу уураҕыт; • төгүрүк анныгар хара ньолбуһаҕы уураҕыт. – Оҕолор төгүрүгү ханна уурдугут? (илиис ортотугар) – Төгүрүк уҥаөттүгэр ханнык быүыы турарый? – Төгүрүк анныгар ханнык быһыы турарый? – Билигин сорудахпытын бэрэбиэркэлиибит. – Оҕолоор, эһиги барытын сөпкөтолорбут буоллаххытына, бу слайдаҕа көстөрүн курдук буолуохтаах. – Көрүҥ эрэ, сөпкөоҥорбуккут дуо? – Сыыспыт оҕолор гиэннэрин көннөрөн биэрэбит дуо? – Оҕолор, салгыы 2-кис сорудахпытын толоробут. – Эһиги иннигитигэр суоттуур мастар сыталлар. Оҕолор билигин 9 суоттур мас ааҕан ылаҕыт уонна 3 тэҥ 3 муннук оҥоруохтааххыт. – Холобуру кытта тэҥнээн көрүҥ. Барыгытыгар табылынна дуо? Сөптөөх эппиэти слайдаҕа көрдөрөбүн. – Салгыы, 10 суоттуур маһы туһанан 3 тэҥ түөрт муннугу оҥоруохтааххыт. Сөптөөх эппиэти слайдаҕа көрдөрөбүн. – Холобуру кытта тэҥнээн көрүҥ. Барыгытыгар табылынна дуо? – Оҕолоор, сылайдыгыт дуо? Кыратык сынньанан оонньоон ылыаҕыҥ. Манна миэхэ чугаһаан эрэ. | Оҕолор эппиэттэрэ: Геометрическай быһыылары ааттыыллар. Сорудаҕы толороллор Слайданы көрөллөр. Сыыһа оҥорбут оҕолорго көмөмөлөһөбүт. Суоттуур мастарынан сорудах толороллор. | Оҕолору остуолга олордобун. Геометрическай быһыылары көрдөрөбүн. Сорудаҕы быһааран биэрэбин. |
4. | Хамсаныылаах оонньуу «Молекула». | – Оҕолоор, сылайдыгыт дуо? Кыратык сынньанан оонньоон ылыаҕыҥ. Манна миэхэ чугаһааҥ. – Музыка тыаһыаҕа, тохтоотоҕуна, сыыппара көрдөрүөм, эһиги хас сыыппарыны көрдөрөбүн да, оччо буолан пааралаһан туруортааххыт. Музаката тыаһатабын – тохтотобун. | Оҕолор, музыка тыаһаатаҕына сүүрэлэр. Үҥкүүлүүллэр. Тохтооҕуна, сыыппара көрөннөр паараннан тураллар. | Музыка тохтоотуҕуна сыыппара көрдөрөбүн. |
5. | Чыыһыла састааба (тэтэрээккэ үлэ) | 3 сорудахпытын толоробут. Остуолга кэлэн олоробут. Тэтэрээккэ чыыһыларар дьиэлэрин көрөбүт. Ханнык чыыһылалар дьиэлэрин көрөҕүтүй? – Боростуой харандааһы ылабыт уонна сорудаҕы толоробут. | 5, 6, 7, 8 чыыһыла састаабын тэтэрээккэ толороллор. Оҕолор эппиэттэрэ: |
6. | Графический дьыктаан «Харыйа». | – Салгыы 4-дүс сорудаҕы толоробут. От күөх харандааһы ылыҥ. Харандааскытын кыһыл точкаҕа ууруҥ. Дуоскаҕа килиэткэлээх кумааҕыга 1-2 хаамыытын көрдөрөбүн. – Болҕойон истиҥ! – 1 клетка уҥа, 1 клетка аллараа, 1 клетка уҥа, 1 клетка аллараа,1 клетка уҥа,1 клетка аллараа, 2 клетка хаҥас,1 клетка аллараа, 1 клетка уҥа,1 клетка аллараа, 1 клетка уҥа,1 клетка аллараа, 1 клетка уҥа, 1 клетка аллараа, 3 клетка хаҥас,1 клетка аллараа,1 клетка хаҥас, 1 клетка үөһээ,3 клетка хаҥас, 1 клетка үөһээ,1 клетка уҥа,1 клетка үөһээ, 1 клетка уҥа,1 клетка үөһээ, 1 клетка уҥа,1 клетка үөһээ,2 клетка хаҥас, 1 клетка үөһээ, 1 клетка уҥа, 1 клетка үөһээ, 1 клетка уҥа, 1 клетка үөһээ. – Туох таҕыста оҕолор? (слайдаҕа көрдөрөбүн) | ||
7. | Пазл хомуйуута (таныыта) | – Тымныы Моруос оҕонньор сорудахтарын толоробут. Бу пазлтан хартыына оҥорон таһаарыахтаахпыт. – Оҕолоор! Көрүҥ, туох хартыыната тахсан кэллэ? – Бу хартыынабытын Тымныы Моруос оҕонньорго ыытыахпыт. Слайданы көрүҥ эрэ. – Тымныы Моруос оҕонньор сорудахтарын толорбуккутугар үөрбүт, сотору кэлиэм диэн эрэннэрэр. | Оҕолор пазл хомуйаллар. Тымныы моруос оҕонньор хартыынатын таһаарыахтаахтар Оҕолор эппиэттэрэ: Тымныы Моруос оҕонньор | Пазл хартыынатын оҕолорго биэрэбин. Слайдаҕа Тымныы Моруос оҕонньору көрдөрөбүн. |
9 | Түмүк | – Оҕолоор, бүгүҥҥү дьарыкка саамай тугу өйдөөн хааллыгыт? – Саамай тугу сөбүлээтигит? – Манан биһиги дьарыкпыт буүтэр. – Көрсүөххэ диэри! | Оҕолор эппиэттэрэ: – Көрсүөххэ диэри! | Түмүк ыытабын. |
