Сынып 8 | Қатысқандар саны | қатыспағандар саны | |||||||
Сабақтың тақырыбы | Табиғаттағы тірі ағзалар мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар | ||||||||
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) | 8.4.2.13табиғатта: қышқылдық жаңбырлар, коррозия, жану, баяу тотығу және тірі ағзалар мен адам өміріндегі - фотосинтез, тыныс алу кездерінде жүретін химиялық реакцияларға мысал келтіру және реакция теңдеулерін құру | ||||||||
Сабақтың мақсаты | Барлық оқушылар табиғатта кездесетін элементтердің қасиеттері мен қолданылуы жайында мәлімет беру. Әрбір химиялық элементтердің адам ағзасындағы атқаратын рөліне, маңызына тоқталу. | Оқушылардың басым бөлігі Химиялық реакциялардың төрт типіне тоқтала отырып реакция теңдеулерін жазып, олардың ерекшеліктері туралы білім беру | Кейбір оқушылар Химиялық реакция теңдеулерін зат массасының сақталу заңына сүйене сауатты құрып, оны айтып беру дағдысын дамыту. | ||||||
Бағалау критерийі | Табиғаттағы тірі организмдер туралы, адам организіміндегі химиялық элементтер жөнінде және тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар туралы түсінік қалыптасады Негізгі идеялар Өлі табиғаттан тірі ағзаларды өздеріне тән негізгі касиеттері аркылы бірден ажыратуға болады. . | ||||||||
Тілдік мақсат | Оқушылар.... (істей) алады. - Сын тұрғысынан ойланады, салқындау үдерісіне зертханалақ жұмыс жасайды, қолданады. - Салқындау қисығын салады - біледі, түсінеді, қолданады, талдайды салқындау қисығы, бөлшектер, салқындау, конденсация Негізгі сөздер мен тіркестер: Оқушылар жауап беріп ережесін айтады. Топ мүшелерінің ішінен біреуі мысал келтіріп тақтаға жазады.Сыныптағы диалог (жазылым) үшін пайдалы тілдік бірліктер Сұрақтар салқындату кезінде өнімнің тереңдігіндегі температура... (00 -40) Біздің топ... деп санайды Біз бұл табылған ... Біз орналастырған соң ...... біз байқаудан ... деп ... Мен ойлаймын су... Жазылым:зертханалық жұмыс бойынша ретімен дәптерлеріне жазады | ||||||||
Ойлау дағдыларының деңгейі | Білу, түсіну, қолдану, талдау | ||||||||
Құндылықтарға баулу | - денсаулық, достық және айналадағыларға қамқорлық көрсету; Сын тұрғысынан ойлау , бірін-бірі құрметтеу. Еңбекке баулу. | ||||||||
Пән аралық байланыс | Физика, биология, дүниетану, жаратылыстану Физика материяның өтпелі жағдайын талқылау. Суайналымын түсіндіру биология. | ||||||||
Алдыңғы білім | 7. . | ||||||||
Жоспар | |||||||||
Сабақтың жоспарланған кезеңдері | Жоспарланған жаттығулар | Дереккөздер ресурстар | |||||||
Сабақтың басы 5 минут | 1.Ұйымдастыру. Сергіту. 2. математикалық фигуралардың суреттері арқылы топтарға бөлу. Сабақты «Серпілген сауал» әдісі арқылы бастау. 1.Химиялық реакцияның неше типі бар? Ата! 2. Қосылу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір! 3.Айырылу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір! 4. Орынбасу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір! 5. Орыналмасу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір! Оқушыларға дорба лақтыру арқылы сұрақтар қойылады. 1.Сабаққа әзірлеу. Топпен бірлесе топ ережесін еске түсіреді 3топқа бөлінеді
Оқушылар жауап беріп ережесін айтады. Топ мүшелерінің ішінен біреуі мысал келтіріп тақтаға жазады. Талқылау сұрақтары Тәжіртибеде не байқадың? Осы үдеріс қалай аталады? Сіз қандай қорытынды жасайсыз? бірлескен талқылау нәтижесінде барлық оқушылар сабақтың тақырыбын және мақсатын тұжырымдауға болады. (Экспериментте көрсетілгендей, әр түрлі заттардың молекулаларының арасындағы зат молекулаларының өзара енуі диффузия деп аталатын процесс екеніне көзі жетеді. Бұл үдерісте бөлшектердің қозғалысын көруге болады.) | ||||||||
Бағалау критерийі | Дескриптор | ұпай |
Бөлшектердің қозғалуын бақылайды | 1.Диффузия туралы біледі 2.Бөлшектердің қозғалуын түсінеді | 1 1 |
2 |
Кері байланыс: мұғалім - оқушы. Оқушылар тәжірибе нәтижесі бойынша қорытынды жасайды
Тақырыпты ашатын суреттер
Сұрақтар
Таныстырылым
1-2 слайд Сүт, түрлі түсті бояулар, мақта тампоны, сабын ерітіндісі
4-минут
Оқушыларға арналған талқылау сұрақтар:
Төменде берілген химиялық реакция теңдеулерін теңестіріп, типтерін анықтаңдары:
Ca + CI2 = Ca CI2 Na2 O = Na + O2
Ғе + СuCl2 =Ғе Cl2 + CuAI + CI2 = AI CI3
K 2 S + Na = Na 2 S + K Zn O + HCl = ZnCl2 + H2 O
Реакцияныаяқта, теңестір:
а)Na + H2O →
б)Ba + H2O →
в)KOH + Cu(OH)2 →
г)Ag + H2O →
д)Ba(OH)2 + HNO3 →Кері байланыс. Мұғалім – оқушы
төрт сөйлем тәсілі
Пікір
Дәлел
Мысал
Қорытынды
Оқушылар қатаю температурасының анықтамасын жазады.
Таныстырылым
4-5 слайд
Сабақтың ортасы
Қандайэлементтертіріорганизмдекездеседі?»
«Ой толғау»
«Какие элементы, найденные в живом организме?»
"What are the elements found in a living organism?"
Әртопөзэлементтеріжайындамәліметтаратады.
Iтоп – темір – железо - iron
Темірдіңтабиғаттағыжәнеадамөміріндемаңызықандай?
Химиялықтаңбасы- Fe.
Реттікнөмірі- 26
Салыстырмалыатомдықмассасы-56
Период нөмірі-IV
Топ нөмірі – VIII
Қосымшатопшада
Табиғаттатаралуы - распространение в природе - Spreading in nature
Темір үлесі бойынша жер қыртысының 5,1% құрайды.Ғарыштан түсетін метеориттер негізінен темірден тұрады.Темір жер қыртысында көптеген минералдар түзеді.Темірдің ең маңызды өнеркәсіптік кендері: қызыл темір тас- Fe2 O3.
Физикалық қасиеттері - физические свойства - Physical properties
Темір – жылтыр, күміс түстес ақ металл, оның тығыздығы- 7,87г/см 3 .
Балқу темпкратурасы жоғары- 15390 С. Темір иілімді, магниттелетін және оны жоғалтатын қасиеті бар, осыған орай техникада кеңінен қолданылады.
Химиялық қасиеттері – химические свойства - Chemical properties -
А) жай заттармен, бейметалдармен (S, CL2 , O2)
Fe + S = FeS
2Fe + 3CL2 = 2FeCL 3
II топ– кальций - calcium
Кальцийдің табиғаттағы және адам өмірінде маңызы қандай?
Биологиялық маңызы - биологическое значение - Biological significance
Дәрігерлердің айтуынша, 20-55 жас аралығындағы адамға күнделікті 800-1000 мг кальций, ал жас балаларға тәулігіне 600-800 мг кальций қажет екен. Жалпы, осы кальцийдің адам ағзасына қандай пайда келтіретінін білуге бола ма?
Ең бірінші, кальций ас қорыту жұмысына, жүйкеге, адамның қорғаныс қабілетінің жетілуіне қатысады. Екіншіден, кальций қанды тазалау және жүректің бірқалыпты жұмыс істеуіндегі басты құрам болып табылады. Адам салмағының 9 пайызын қан құрайды, ал жүрек – қанды айдайтын «насос». Кальцийдің үшінші міндеті – жүйке жүйесі арқылы белгі беру. Оны ми басқарып отырады. Кальций, төртіншіден, бұлшық еттердің ширығуы мен босаңсуына жауап береді.
Егер кальций жетіспесе, адамның сезу, көру, сөйлеу, тағы басқа мүмкіндіктері бұзыла бастайды.
Химиялық қасиеттері – химические свойства - Chemical properties -
Периодтықжүйедегіорныбойыншасипаттама беру:
Ca – 4 период, ІІ топтыңнегізгітопшасыныңэлементі,
сілтілікжерметалы, sэлемент.
Табиғатта таралуы - распространение в природе - Spreading in nature
• Білгенге - маржан
Кальцийдің табиғи қосылысы – әкті ғалымдар көп уақытқа дейін жай зат ретінде санап келді. 1808 жылы ағылшын химигі Г. Дэви аздап ылғанданған сөндірілген әкті элекролиздеп, сынап катодына амальгама түрінде түрінде бөлінген бұрын белгісіз металл бөліп алды, оған латынша “кальций – Calx” - әк деген атау берді.
Са - тіршілік тірегі - Ca – жизнеобеспечение - Ca - life support
Физикалық қасиеттері - - физические свойства - Physical properties -
Ca – күмістей ақ түсті, жеңіл, әрі қатты металл. ρ=1,55 г/см , t балқу 8510 C, t қайнау 14820 C,ауада тез тотығатындықтан керосиннің астында сақтайды.
Алынуы:
СаCL 2эл тогы Са + CL2
III топ– йод – iodine
Йодтың табиғаттағы және адам өмірінде маңызы қандай?
Биологиялық маңызы - биологическое значение - Biological significance
Йод - өмірлік маңызы бар элемент. Ол қалқанша безі үшін құрылыс материалы (қалқанша без – йод жинақтаушы мүше). Өкінішке орай, бұл микроэлемент ағзада жасалмайды, адам оны тек ас, тағам арқылы алады. Физикалық қасиеттері - - физические свойства - Physical properties -
Химиялық қасиеттері – химические свойства - Chemical properties
Йод аздап суда. Бөлме температурасында, су, 100 г йод санының ерігіштігі ұлғайту температурасы йод шамамен 0,03 г ерітеді артады. Органикалық еріткіштерде ерітілген көп жақсы йод.
Тақырыпшаларды оқып шығып, топта талдаймыз.Берілген сұрақтарға жауап береміз. /5- минут/
Топ. Қосылу реакциясы
2-топ. Айырылу реакциясы.
3-топ. Орын басу реакциясы.
4- топ. Алмасу реакциясы.
Топтарға берілетін сұрақтар:
1. Анықтамасы. Реакция типі не себепті осылай аталған?
2. Реакция теңдеулерінің ұқсастығы мен айырмашылықтары неде?
3. Осы реакция типін суретпен қалай бейнелер едіңдер?
4. Реакция теңдеулерін А 3 қағазына анық етіп жазыңдар.
5. Сізге берілген реакция типіне қай теңдеу сәйкес?
АВ → А + ВА + В → АВ
АВ + С → СВ + ААВ +СД → АД + ВС
Оқып шыққан соң тақтаға шығып, өз тақырыпшаларын жолдастарына түсіндіреді.
Тақтада не бейнеленген балалар?
Тақтадан өз реакция типін табуы қажет.
Бағалау критерийі | Дескриптор | Ұпай | ||
1. Салқындау қату температурасы нәтижесінде түзілетінін біледі | 1.жұмыс мақсаты сақталды 2.нұсқаулық сақталды 3.Кесте дұрыс құрылды | |||
4. Сызба дұрыс құрылды | 1 1 | |||
2 | ||||
2. Эксперимент нәтижелері бойынша салқындау қисығын салады. | 1. тәжірибе жүргізгенде эксперименттің жүйелі құрылуын ұстанады, қисығын салады 2.Абцисса және ордината осьтерінде шамаларды көрсетеді 3.бастапқы температураны көрсетеді, кристалдану температурасын және ең төмен температура нүктесін көрсетеді | 1 1 1 | ||
3 | ||||
«Менің сабақтан кейінгі әсерім» кестесі
Қандай ой пайда болды? | Не сезіндім? | Не ұнады? | Не қиын болды? |
Талқылауға арналған тақырып жазылған қағаз
№4
Мм қағазы
Сбақты бекіту тапсырмасы
Топтастыру. Үстел үстіндегі стикерлерді таңдап, жарты шеңбер болып тұрады.Жасырылған жазбаға байланысты төрт топқа бөлініп отыру қажет.
1-топ.Cu, Al, Fe, Au, Ag / Металдар/
2-топ. Na, F, Li, K, H / тұрақты бір валентті Э /
3-топ. O, Mg, Ca, Be, Zn / тұрақты екі валентті Э/
4-топ.Бойль, Дальтон, 110, Берцелиус, Менделеев. / химиялық Э/
1.Тақтаға сабақтың тақырыбы жазылады.
2.Оқушыларға сурет беріледі
3.Сурет арқылы диалог құрады..
4. Суретпен танысып болған соң интернет желісі арқылы материалдар жинақтап, постер құрастырады
«Табиғаттағы тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар»
І-топ: тақырып бойынша барлық ақпаратты түсіру арқылы
ІІ-топ:Схема арқылы
ІІІ-топ:Қима суреттерді жинау арқылы
ІҮ- топ: Буклет арқылы қорғау тапсырылады
1.Ұйымдастыру. Сергіту.
2. математикалық фигуралардың суреттері арқылы топтарға бөлу.
Сабақты «Серпілген сауал» әдісі арқылы бастау. 1.Химиялық реакцияның неше типі бар? Ата! 2. Қосылу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір! 3.Айырылу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір!
4. Орынбасу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір!
5. Орыналмасу реакциясы дегеніміз не? мысал келтір! Оқушыларға дорба лақтыру арқылы сұрақтар қойылады.
1.Сабаққа әзірлеу. Топпен бірлесе топ ережесін еске түсіреді
3топқа бөлінеді
Оқушылар жауап беріп ережесін айтады. Топ мүшелерінің ішінен біреуі мысал келтіріп тақтаға жазады.?
Кері байланыс.Мұғалім-оқушы.
6-7 слайд
Сабақтың соңы
рефлексия
Сіз қай жердесіз? Атын жазып іледі.
Саралау – Сіз қандай
тəсілмен көбірек қолдау
көрсетпексіз? Сіз басқаларға
қарағанда қабілетті
оқушыларға қандай
тапсырмаларбересіз?
Бағалау – Сіз
оқушылардың
материалды игеру
деңгейін қалай тексеруді
жоспарлапотырсыз?
Денсаулық жəне
қауіпсіздік техникасын
сақтау
Саралау тапсырмаларды
іріктеуді, белгілі бір оқушыдан
күтілетін нəтижені, оқушыға
жеке қолдау көрсетуде, оқу
материалы мен ресурстарды
оқушылардың жеке
қабілеттерін ескере отырып
əзірлеуді қамтуы мүмкін
(Гарднер бойынша көптік зият
теориясы).
Уақытты тиімді пайдалана
отырып, саралауды сабақтың
кез келген кезеңінде қолдануға
болады.
Бұл бөлімде оқушылардың
сабақ кезінде нені
үйренгендерін бағалау үшін
қолданатын əдіс-
тəсілдердіжазыңыз.
Өзіндік рефлексия социометрия «Нысана»
Белсенді мен үшін
5
қатыстым қызықты болды4
3
2
Маған түсінікті Жаңадан үйрендім
болды
Денсаулықсақтау
технологиялары.
Сабақтасергіту
жаттығулары мен
белсендіжұмыстүрлерін
қолдану.
Осы сабақта
қолданылатын
Қауіпсіздіктехникасы
ережелерінің
тармақтары
Сабақбойынша рефлексия
Сабақмақсаттары
немесеоқу
мақсаттарышынайы,
қолжетімдіболды
ма?
Барлықоқушылароқу
мақсатынақол
жеткіздіме? Егер
оқушылароқу
мақсатынажетпеген
болса, неліктендеп
ойлайсыз? Сабақта
саралаудұрыс
жүргізілдіме?
Сабақкезеңдерінде
уақыттытиімді
пайдаландыңызба?
Сабақжоспарынан
ауытқуларболдыма
жəненеліктен?
Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз.
Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын сұрақтарға жауап
беріңіз.
Жалпы бағалау
Сабақта ең жақсы өткен екі нəрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?
1:
2:
Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?
1:
2:
Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың
жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нəрсеге
назараударуқажет?
Жалпы, бұл сабақ оқушыларға химия мен биология арасындағы байланысты тереңірек түсінуге, табиғаттағы процестерді зерттеуге және күнделікті өмірде химияның рөлін бағалауға көмектеседі.