Ааҕарүөрүйэхтэри бэрэбиэркэлиир үлэлэр
1үлэ. I барыйаан.
Тиэкиһи аах уонна сорудахтары толор.
Баҕа, төһө даҕаны сиргэ сырыттар, сахсырҕаны, бырдаҕы бултаһан аһыыр. Сөҕүөхпүт иһин, баҕа көтөр кыната, ытырар тииһэ суох. Ол үрдүнэн кини тотуор диэри бултуур.
Биирдэ мин баҕа хайдах бултуурун кэтэһэргэ соруннум. Сайыҥҥы күн киириэн иннинэ этэ. Күөл кытыытыгар киирэн, баҕалары кэтэстим. Сотору биир баҕа дулҕаүрдүгэр олорорун көрдүм. Кини бултаһа олорор этэ. Көрөн сыттахпына, баҕаүрдүнэн биэс-алта бырдах көтө сылдьара. Онтукаларым бааллара-көрүөх бэтэрээ өттүнэ көстүбэт буолан хааллылар. Тугун дьиктитэй? Баҕа кинилэри тута оҕуста дуу, эбэтэр атын сиргэ көтөн хааллылар дуу? Ити кэмҥэ баҕа үрдүнэн биир бырдах көтөн иһэн мэлис гынан хаалла. Мин уонча мүнүүтэ кэриҥэ кэтэһэн олордум. Ол кэмҥэ хас да бырдах баҕа үрдүнэн көтөн иһэн эмиэ сүтэн хааллылар. Киһи ону бастаан тута бааччы өйдүү охсубат.
Ол аата баҕа кинилэри тутар эбит. Онтон атын буолуон сатаммат. Бырдахтар тоҕо ала-чуо баҕа үрдүнэн көтөн иһэн сүтэн хаалыахтарай? Атын дулҕалар үрдүлэринэн бэрт үчүгэйдик көтө сылдьаллар.
Кэлин баҕа булдун хайдах тутарын туһунан биология учууталыттан ыйыппытым. Онуоха кини: «Баҕа булдун тылынан тутар ,- диэн быһааран биэрбитэ.-Баҕа тыла олус уһун уонна сыстаҥнас. Үрдүнэн сахсырҕа эбэтэр бырдах көтөн истэҕинэ, киһи көннөрү хараҕынан кыайан көрбөт түргэнинэн, били тылын чорох гыннарар да, хам сыһыаран айаҕар илдьэр. Оттон ууну тириитин курдат, төһө наада буоларынан «иһэр».
Сорох оҕолор баҕа дьүһүнэ куһаҕанын иһин, ханна көрөллөр да өлөрөллөр. Ол сыыһа. Баҕа мөлүйүөнүнэн бырдаҕы, сахсырҕаны сиир буолан,киһиэхэ улахан туһалаах. Ону умнарбыт, аанньа ахтыбаттык сыһыаннаһарбыт сатаммат.
А1